Strona głównaRozmaitościArtykuły i opinieRóżnice pomiędzy Kościołem katolickim a Kościołem prawosławnym

Różnice pomiędzy Kościołem katolickim a Kościołem prawosławnym

Wiele osób zamieszkujących Grecję, pomimo długiego przebywania w tym kraju, nadal może mieć wątpliwości w stosunku do kultury i wiary greckiego narodu. Może to wynikać z podobnych przekonań narodów Polaków i Greków, którzy raczej nie rozdzielają kwestii narodowościowej i wyznaniowej. Częste może być wtedy przekonanie, że Polak to katolik, a Grek to chrześcijan prawosławny. Jednak nie jest to oczywiście aż tak ścisłe w rzeczywistości.

Prawosławie w Polsce, dla przeciętnego obywatela wiąże się z Rosją, pozostałością relikwii z okresu zaboru rosyjskiego (1772-1795), czyli elementem „wrogim”. Osobom o takim przekonaniu może być bardziej ciężko się przystosować, kiedy w Grecji spotkają się z lokalnym prawosławiem, które wcale nie jest „wrogie”, lecz czysto greckie – bizantyjskie. Nasuwa się pytanie, czy zabór rosyjski sięgał aż tak daleko? Jednocześnie podważana jest dawna teoria – „prawosławie to rusycyzm”.

Warto wyjaśnić i opisać czym jest prawosławie, jacy są wierzący, czy też „ortodoksi”, oraz czym się różnią od katolików.

Aby to omówić należy zapoznać się z przeszłością, czyli historią Kościoła. To co niezaprzeczalnie łączy te dwa wyznania, to wiara w troistość Boga: Boga Ojca, Boga Syna i Boga Ducha Św.

Zaczynając jednak od początku, trzeba pamiętać, że na przestrzeni około 1000 lat, Kościół był jeden i niepodzielony, co oznacza tych samych świętych, te same uroczystości religijne, tę samą Biblię.

Podział Kościoła zaczął się się już w administracyjnym podziale Imperium Romanum, na Wschodnie i Zachodnie Cesarstwo. Te dwa cesarstwa znacznie różniły się od siebie ekonomicznie i kulturalnie. Na Zachodzie dominowało prawo porządku, siły i miecza, Wschód przepełniony był filozofami, myślicielami i rozgardiaszem, co poniekąd zostało po obecne czasy.

Wraz z powolnym i ewidentnym administracyjnym rozpadem Imperium następował równolegle podział pomiędzy starożytnymi patriarchatami, czterema na Wschodzie i jednym na Zachodzie – Rzymem. Rzym znalazł się w niezwykłej sytuacji, po wiekach glorii i chwały, będąc najważniejszym miastem w ówczesnym świecie, raptem popadł w zapomnienie. Stolica cesarstwa została przeniesiona do Nowego Rzymu – Konstantynopola – a razem z tym wszelka władza. Strata była nie tylko dla senatu, patrycjuszy, lecz i dla katedry biskupiej. Wszystkie urzędy państwowe zostały przeniesione do nowej stolicy. Wtedy właśnie zaczęła się rywalizacja pomiędzy starą a nową stolicą i jej instytucjami.

Rok 1054 uważa się z oficjalną datę rozpadu Kościoła, lecz był to jedynie wynik długoletnich sporów i waśni pomiędzy Wschodem i Zachodem. Rozpad ten nazywany jest przez wielu „wielką schizmą wschodu” i przedstawia odłamanie się patriarchatów: Konstantynopola, Aleksandrii, Antiochii i Jerozolimy od Rzymu. Jednak kto stwierdził, że Rzym miał rację? Istniały różne punkty widzenia, więc warto zapoznać się z inną interpretacją faktów i spojrzeć z innej strony, by lepiej zrozumieć całość i wytłumaczyć fakt „wielkiej schizmy”.

Wyznawcy katolicyzmu i prawosławia wierzą w Jednego i tego samego Boga w Trzech Osobach, czczą Matkę Boską, czytają to samo Pismo Święte, mają wielu tych samych świętych oraz te same sakramenty, a to jedynie kilka z przykładów. Gdzie więc są różnice? Różnice można podzielić na dwie kategorie: widoczne (w obrządku), jak i niewidoczne (spory dogmatyczne).

Trudno wskazać, co lub kto się do tych różnic przyczynił. Na pewno wpływ na tę sytuację miały czynniki polityczne, społeczne i ekonomiczne. Niemniej skutki tego rozłamu są odczuwalne po dzień dzisiejszy, często szukając rozwiązania, pojednania, mówi się o ekumenizmie, zapominając to, co poróżniło wierzących.

Filioque

Jednym z kluczowych i zwrotnych problemów dogmatycznych pomiędzy dwoma Kościołami było ogłoszenie na lokalnym soborze w Toledo (Hiszpania) w 589 nauki o Drugiej Osobie Boga, Jezusie Chrystusie, mówiącej, że Duch Święty pochodzi od Syna – tzw. filioque i wprowadzenie jej do oficjalnego Symbolu Wiary (łac. Credo) ustanowionym i potwierdzonym na I Powszechnym Soborze w Nicei (325) i na II Powszechnym Soborze w Konstantynopolu (381).

Pierwotny tekst – używany po dzisiaj w Kościele Prawosławnym:

„Wierzę w Ducha Świętego, Pana i Ożywiciela,
który od Ojca pochodzi…”

Tekst zmieniony – używany w Kościele Katolickim:
„Wierzę w Ducha Świętego, Pana i Ożywiciela,
który od Ojca (i Syna) pochodzi…”

Bez zagłębiania się w aspekt teologiczny, zarzuca się Zachodowi zmianę tekstu oryginalnego; zmianę którą jedynie Sobór Powszechni, a nie lokalny, mógłby dokonać.

Znak krzyża

(Kat.) Prawą ręką z wyprostowanymi palcami kreśli się symbol krzyża (symbol ran Chrystusa) poczynając od czoła [w imię Ojca], ku piersi [i Syna], następnie z lewego na prawe ramię [i Ducha Świętego].

Istnieje też mały znak krzyża polegający na kreśleniu kciukiem prawej ręki krzyżyków na głowie, ustach i sercu.

(Praw.) Prawą ręka z palcami złożonymi kciukiem, wskazującym i środkowym, symbolizujących Trójcę Świętą, czyli Trzy Osoby, Boga Ojca, Boga Syna i Boga Ducha Św. jako jedność. Pozostałe dwa palce przylegają do dłoni symbolizując dwie pełne natury: boską i ludzką Jezusa Chrystusa podczas jego ziemskiego przebywania.

Opracował
ks. Piotr Nazaruk

NAJNOWSZE

KUCHNIA

Informacje polonijne