4 lipca 1822 roku rozegrała się bitwa pod Petą, jedno z najbardziej dramatycznych starć Wojny o niepodległość Grecji. Narodowowyzwoleńczy zryw to przełomowy moment w historii kraju, który pozwolił ludom zamieszkującym te tereny zjednoczyć się, odeprzeć turecką okupację i stworzyć nowoczesne państwo Greckie. Upór Greków zyskał przychylność wielu narodów walczących w tamtych czasach o niepodległość, co skutkowało utworzeniem zjawiska filhellenizmu. Warto przypomnieć, że w bitwie pod Petą walczyli również Polacy.
W dwusetletniej rocznicy tego wydarzenia brał udział ambasador RP Artur Lompart. Złożył on wieniec pod pomnikiem Filhellenów a w swoim wystąpieniu poruszył kwestię zjednoczenia narodów w walce, oraz obrony wspólnych wartości, takich jak wolność, demokracja i prawa człowieka. Ambasador wspomniał również udział Polaków w tej dramatycznej bitwie oraz nawiązał do współczesnej sytuacji na Ukrainie i potrzeby walki z Rosją o suwerenność i integralność terytorialną przy wsparciu innych państw, w tym Polski i Grecji.
Lompart oddał hołd poległym Grekom, oraz przypomniał symboliczny charakter tego niepodległościowego zrywu dla całej Europy – „Rok temu wspomniałem, że grecka rewolucja była iskrą, która rozpaliła pragnienie narodów do wolności, a sukces Greków – walka biblijnego Dawida z Goliatem – dała nadzieję innym narodom Europy, w tym Polakom, którzy w tym czasie również byli pod obcym panowaniem. Oddajemy dziś cześć bohaterom, odważnym mężczyznom i kobietom, którzy zdecydowali się poświęcić swoje życie dla najcenniejszej rzeczy w życiu narodów – wolności. Wywodzącej się ze starożytnej greckiej kultury i tradycji”. „Rzeczywiście, na polu bitwy pod Petą, po raz pierwszy po wojnach napoleońskich, wszystkie narody Europy, zainspirowane grecką cywilizacją, zjednoczyły się pod jednym sztandarem i walczyły przeciwko barbarzyńcom” – dodał.
Ambasador wspomniał również bohaterski oddział Polaków – „wspaniałą dwunastkę” pod wodzą kapitana Franciszka Mierzejwskiego, którzy polegli w bitwie pod Petą i „nasączyli tę ziemię swoją krwią wraz z innymi zagranicznymi i greckimi bojownikami”.
„200 lat po bitwie pod Petą widzimy, że walka o wolność nigdy się nie kończy” – podkreślił Lompart i zaznaczył, że dzisiaj symboliczna rola walki Dawida z Goliatem należy do narodu ukraińskiego – „Po raz kolejny jego walka jest wspierana przez międzynarodową społeczność tych, dla których wolność i swoboda, demokracja i prawa człowieka są nadal podstawowymi wartościami ludzkimi. Polska, Grecja wraz z innymi narodami wspierają tę walkę, ponieważ my wszyscy w wolnym świecie wierzymy, że słowa „Wolność lub śmierć” wciąż mają znaczenie”.
Podczas obchodów rocznicy bitwy pod Petą głos zabrał również dyrektor muzeum Filhellenizmu w Atenach i przewodniczący Towarzystwa Hellenizmu i Filhellenizmu Constantinos Velentzas. Również zwrócił on uwagę na podwójny charakter tego ważnego wydarzenia – „W dzisiejszym wydarzeniu czcimy pamięć tych odważnych ludzi, romantycznych, bezinteresownych, idealistycznych Filhellenów z Pety, którzy przedkładali wartości grecko-centrycznej cywilizacji zachodniej nas wartości wąskich interesów narodowych. Ich przykład doprowadził do powstania instytucji obronnych świata zachodniego i do zjednoczenia Europy”. Dodał – „Świętujemy dziś również determinację Europy w obronie europejskiego stylu życia, we wzmacnianiu mechanizmów obrony i bezpieczeństwa oraz w walce o to, by wszyscy jej obywatele bez wyjątku mogli cieszyć się wolnością, demokracją, sprawiedliwością i pokojem”.
Velentzas podsumował swoje wystąpienie słowami – „W Pecie przegrano bitwę. Ale wojna o wartości cywilizacji zachodniej i zjednoczonej Europy została wygrana”.
Marzena Mavridis
