Laskarina „Bouboulina” Pinotsi (gr. Λασκαρίνα „Μπουμπουλίνα” Πινότση) to prawdopodobnie pierwsza kobieta-admirał Cesarskiej Marynarki Wojennej w wojnie o Niepodległość w 1821 roku
Bouboulina urodziła się w więzieniu w Konstantynopolu, pochodziła z miejscowej rodzimej populacji Arwanitów z wyspy Hydra. Była córką kapitana Stavrianosa Pinotsisa i jego żony Skevo. Osmanowie uwięzili Pinotsisa za jego udział w nieudanej rewolucji Orłof w latach 1769-1770 przeciwko rządom osmańskim. Zmarł on wkrótce potem, a matka i nasza bohaterka wróciły na Hydrę. Na wyspę Spetses przeprowadziły się cztery lata później, kiedy jej matka wyszła za mąż za meżczyznę o imieniu Dimitrios Lazarou-Orlof. Bouboulina miała ośmioro przyrodniego rodzeństwa.
Bouboulina wyszła za mąż, najpierw za Dimitriosa Yiannouzas, a później jej małżonkiem był bogaty armator i kapitan Dimitrios Bouboulis. To właśnie jego nazwisko ostatecznie przyjęła, jednak jej małżonek zmarł odnosząc rany w bitwie z algierskimi piratami w 1811 roku. 40-letna wówczas Bouboulina przejęła jego majątek i interesy handlowe. Na własny koszt zbudowała cztery kolejne statki, w tym duży okręt wojenny Agamemnon. Była zatem bez wątpienia kobietą silną psychicznie i fizycznie, odpowiedzialną i wytrwałą. Jej biografia jednoznacznie wskazuje, że potrafiła dążyć do celu oraz nie okazywała takich emocji jak strach, lęk czy niepewność.
W 1816 r. Turcy próbowali skonfiskować majątek Boubouliny, ponieważ jej drugi mąż walczył za Rosjan przeciwko Turkom w ostatniej wojnie turecko-rosyjskiej. Popłynęła ona wówczas do Konstantynopola, aby spotkać się z rosyjskim ambasadorem Stroganowem i poprosić o ochronę majątku. W uznaniu jej służby dla Rosjan Strogonow wysłał ją w bezpieczne miejsce na Krymie. Spotkała się również z matką Mahmuda II, która później podobno przekonała swojego syna, by zostawił własność Boubouliny. Po trzech miesiącach wygnania na Krymie Bouboulina wróciła na Spetses.
Jak wskazują różne źródła historyczne Bouboulina dołączyła do Filiki Etaireia, podziemnej organizacji, która przygotowywała Grecję do rewolucji przeciwko rządom osmańskim. Była jedną z nielicznych kobiet, ale nie figuruje na oficjalnych listach członków historycznych. Kupiła na własny koszt broń i amunicję i potajemnie przywiozła je statkami do Spetses, by walczyć, jak zwykła mówić: „dla dobra mojego narodu”. Budowa, wspomnianego już, statku Agamemnon została ukończona w 1820 roku. Nasza bohaterka przekupiła tureckich urzędników, aby zignorowali rozmiar statku. Był to później jeden z największych okrętów wojennych w rękach greckich rebeliantów. Zorganizowała także własne oddziały zbrojne, złożone z mężczyzn pochodzących ze Spetses. Większość swojego majątku wykorzystała na zaopatrzenie w żywność i amunicję marynarzy i żołnierzy pod jej dowództwem.
Trwające walki zaowocowały tym, że mieszkańcy Spetses połączyli siły ze statkami z innych greckich wysp. Bouboulina popłynęła z ośmioma statkami do Nauplionu i rozpoczęła tam blokadę morską. Później wzięła udział w blokadzie morskiej i zdobyciu Monemvasii i Pylos. Jej syn Yiannis Yiannouzas zginął w maju 1821 roku w bitwie pod Argos przeciwko przeważającej liczbie wojsk osmańskich. Wojna zabrała zatem koleją osobę bliską jej sercu: ojca, męża i syna.
Sama natomiast Bouboulina popłynęła do Tripolis i dotarła tam w samą porę, by być świadkiem jego upadku 11 września 1821 r. i aby spotkać się z generałem Theodorosem Kolokotronisem. Ciekawostką jest fakt, że jej córka – Eleni wyszła w późniejszym czasie za syna wspomnianego generała – Panosa.
Rozważając losy Boubouliny wskazać należy na rok 1824, kiedy to rząd grecki aresztował Bouboulinę za jej rodzinne powiązania z Kolokotronisem. Jej zięć został zabity podczas tych wydarzeń. Natomiast sama bohaterka została wygnana z powrotem do Spetses. Wróciła tam uboga, ponieważ wyczerpała fortunę na wojnę o niepodległość.
Laskarina Bouboulina zginęła w 1825 roku w wyniku sporu rodzinnego na Spetses. Córka rodziny Koutsis i jej najmłodszy syn z pierwszego małżeństwa, Georgios Giannouzas uciekli. Poszukując jej, ojciec dziewczynki, Christodoulos Koutsis, udał się do domu Boubouliny z uzbrojonymi członkami rodziny. Rozwścieczona Bouboulina stanęła przed nimi. Po kłótni z Christodoulosem Koutsisem ktoś do niej strzelił. Została zraniona w czoło i natychmiast zabita, jednak zabójca nie został zidentyfikowany.
Po jej śmierci car Rosji Aleksander I nadał Bouboulinie honorowy stopień admirała rosyjskiej marynarki wojennej, czyniąc ją ówcześnie jedyną kobietą w historii światowej marynarki wojennej. W 2018 roku uzyskała tytuł kontradmirała w greckiej marynarce wojennej.
Jej potomkowie sprzedali statek „Agamemnon” państwu greckiemu. Został on spalony przez Andreasa Miaoulisa wraz z fregatą Hellas i korwetą Hydra w bazie morskiej Poros podczas następnej wojny domowej w Grecji w 1831 roku.
Osoby, które zainteresowały się tematyką i biografią prezentowanej bohaterki powinny bez wątpienia udać się na jej rodzinną wyspę i odwiedzić „Muzeum Bouboulina”, które mieści się w 300-letniej rezydencji drugiego męża Boubouliny. Jej posąg stoi w porcie w Spetses. Więcej informacji na temat tego muzeum można znaleźć tutaj.
Wizyta w Muzeum Boubouliny na Spetses ujawnia fascynującą historię bohaterki greckiej wojny o niepodległość w 1821 roku, która do niedawna miała zaszczyt być jedyną admirałem w historii światowej marynarki wojennej. Zdumiewa też ciekawostkami, takimi jak powiązania między Boubouliną, wielkimi mocarstwami, carem Rosji i 16-letnim królem Bawarii. W pięknym ogrodzie, podczas gdy przewodnik opowiada po grecku, odwiedzający wszystkich narodowości czytają krótką historię życia Boubouliny – dostępną w 21 językach: czeskim, duńskim, holenderskim, angielskim, estońskim, fińskim flamandzkim, francuskim, niemieckim, hebrajskim, węgierskim, indonezyjskim, włoskim, japońskim, norweskim, polskim, rumuńskim, rosyjskim, hiszpańskim, szwedzkim, tureckim i oczywiście greckim! Wycieczka po samej rezydencji jest następnie prowadzona w języku angielskim lub greckim przez przyjaznych i doświadczonych przewodników. W ten sposób Muzeum Boubouliny przyciąga turystów na wyspę Spetses poza sezonem pod koniec zwykłego letniego miesiąca turystycznego.
Na jej cześć nazwano różne ulice w całej Grecji i na Cyprze, w szczególności ulica Bouboulina w pobliżu Narodowego Uniwersytetu Technicznego w Atenach (Polytechnion) i Narodowego Muzeum Archeologicznego w Atenach, w środkowych Atenach, a także w Pireusie i Nikozji. Warto także wskazać, że Bouboulina została przedstawiona na rewersie greckiego banknotu 50 drachm z 1978 r. oraz greckiej monety – 1 drachma z lat 1988-2001. Została upamiętniona także w greckim filmie fabularnym – „Bouboulina”, został on nakręcony w 1959 roku, wyreżyserowany i napisany przez Kostasa Andritsosa, z udziałem Irene Papas. Natomiast film dokumentalny oparty na fabularyzowanej relacji z jej życia i czynów, The Brave Stepped Back: The Life and Times of Laskarina Bouboulina, został nakręcony o niej w 2005 roku i pokazany na festiwalu Armata w Spetses w Grecji. Warto zaznaczyć, że w Polsce Bubulina była wzorem dla Emilii Plater. Była także inspiracją dla Józefa Dunina-Borkowskiego i bohaterką jego wiersza.
Józef Dunin-Borkowski
Bubolina
Nowej wyprawy wybiła godzina,
Rycerski okręt wznosi się na wodzie,
Kobieta stoi na okrętu przodzie
Lecz drżyjcie wrogi, to jest Bubolina!
Zagrzmiało morze – zaryczały fale,
Huk po spienionej rozszedł się równinie
I góra górze, skała mówi skale
To Bubolina – Bubolina płynie.
Wrzasnęły śmiechem niewolnicze tłumy
Jakto, kobieta? – poddanka haremu
Śmiałaby? – dalej męże po naszemu.
Rzekli i poszli pełni dzikiej dumy.
A tysiąc żagiel jak tysiąc łabędzi
Szelest w powietrzu zaczynało szerzyć;
Drzy Bubolina? nie drzy ale pędzi
Jak sęp co z góry na nie ma uderzyć.
Strój jej wojenny jak gwiazda połyska,
W dłoni miecz dzierży na kształt błyskawicy,
A w ciemnej nocy jej brwi i źrenicy
Ognisty piorun mściwe groty ciska.
Jak burza morska straszna i w milczeniu
Naprzeciw wrogów Bubolina stoi;
Jak blask co księżyc rozlewa w drzew cieniu
Wróg się w swych myślach ustawicznie dwoi.
Gwarzą i szemrzą: kobieta, być może?
„Jestem kobietą, wiedzcie wrogi o tem,
Czym mężom równa, dowiedzie się potem,
Gdy na dnie morza uścielę wam łoże”.
To rzekłszy groźne daje bitwy hasło,
Zarazem setne wylatują strzały,
Dym świat zaczernił, dnia światło zagasło
A ognie broni ciemność rozjaśniały.
To Bubolina, patrzcie, czy widzicie
Jako meteor przeciąga w oddali,
Gdzie stąpi bije, topi i pali
Tchnieniem wolności odbierą wam życie.
Nikczemne sługi wielkiego tyrana,
Hańba na waszych czołach jest wyryta,
Ze wstydem idźcie do waszego pana
Tysiące wolna pobiła kobieta.
Karmcie się teraz wrogi słoną wodą.
Gwiazda nadziei nad Elladą świeci
Nikną księżyce – Fenix w górę leci;
Szczęście ojczyzny twoją jest nagrodą.
Wolni twe czyny wyniosą do nieba,
Sława twa w dziejach świata będzie głośną.
Patrzcie Greczynki, jakiemi być trzeba,
Dla takich laury na parnasie rosną.
tekst: Markos Mavridis
