Ο εξέχων Βρετανός κριτικός μουσικής John Allison συνέταξε μια λίστα με τους μεγαλύτερους συνθέτες της Πολωνίας, με επίκεντρο τον 19ο και τον 20ο αιώνα.
Μέσα σε ένα περιεκτικό άρθρο για το ιστότοπο του BBC Music Magazine ο Allison διερευνά την ιστορία της Πολωνικής μουσικής ιστορίας, η οποία άφησε για εξαιρετικά πλούσια μουσική κληρονομιά στις νέες γενιές μουσικών, τονίζοντας ότι μετά την τρίτη διχοτόμηση της Πολωνίας από τη Ρωσία, την Πρωσία και την Αυστρία το 1795, η πολιτική δραστηριότητα κατεστάλη, αλλά βρήκε καλλιτεχνική έκφραση και οι τέχνες έγιναν όχι απλώς μια αντανάκλαση των γεγονότων αλλά μια αντικατάστασή τους.
Ο Βρετανός κριτικός δηλώνει ότι ο Fryderyk Chopin, του οποίου η ιδιοφυΐα άνθισε σε αυτό το κλίμα, δεν ήταν μόνος, σημειώνοντας ότι άλλοι και σημαντικοί Πολωνοί συνθέτες του 19ου αιώνα περιλάμβαναν τον Stanisław Moniuszko (φημίζεται για τα τραγούδια όπερας που έχει συνθέσει), το Juliusz Zarębski (μαθητή του Liszt), το Zygmunt Noskowski (περίφημο δάσκαλο και λάτρη της μουσικής), και το Władysław Żeleński (μουσικός που έζησε μεγάλο μέρος της ζωής του κατά τη διάρκεια των μαρτυρικών χρόνων για την Πολωνία). Ο συγγραφέας αναγνωρίζει και πολλούς άλλους καλλιτέχνες δηλώνοντας ότι για να τα κατανοήσει κάποιος το βάθος της πολωνικής μουσικής κουλτούρας στον 20ο αιώνα οφείλει να στρέψει το βλέμμα του και σε άλλες γενιές και όχι μόνο στους προκατόχους του Chopin. Μέσα από μια σειρά μορφών όπως ο Mikołaj του Radom μέχρι τον Mikołaj Gomólka και τον Bartłomiej Pękiel, η Πολωνία μπορεί να διεκδικήσει μερικούς από τους μεγαλύτερους συνθέτες της Αναγέννησης και του Μπαρόκ.
Ο Allison στο δοκίμιο του αφιερώνει ένα μεγάλο μέρος στο θρυλικός πιανίστα και πολιτικός Ignacy Jan Paderewski, ο οποίος κατά την άποψη του πρέπει να θεωρηθεί ως ο δεύτερος μεγαλύτερος μετά τον Σοπέν. Αξιοσημείωτη αποτέλεσε και η παρουσία του Mieczysław Weinberg, του οποίου το εβραϊκό πολωνικό υπόβαθρο είχε διαμορφωτική επιρροή στο ύφος του, με το έργο The Passenger να θεωρείται ως μια από τις όμορφες μεταπολεμικές μελοδίες. Προχωρώντας πιο κοντά στην εποχή μας ο Βρετανός κριτικός αναφέρεται στη σοβιετική κατοχή και στο σοσιαλισμό τονίζοντας παράλληλα ότι παρά τον ασφυκτικό έλεγχο υπήρξαν μερικοί συνθέτες που κατάφεραν να ξεφύγουν από αυτό το δόγμα αναφέροντας ονόματα όπως ο Witold Lutosławski, η Grażyna Bacewicz, και ο Andrzej Panufnik.
Στην τελευταία ενότητα του άρθρου του, ο Allison επαινεί τη δημιουργία του Φεστιβάλ Φθινοπώρου της Βαρσοβίας το 1956, που δημιουργήθηκε από τους προοδευτικούς συνθέτες Tadeusz Baird και Kazimierz Serocki ως πλατφόρμα για τη σύγχρονη μουσική και ένα ζωτικό παράθυρο στον έξω κόσμο. Την ίδια στιγμή δίνει φόρο τιμής σε προσωπικότητες όπως ο Henryk Mikołaj Górecki, ο Krzysztof Penderecki, αλλά και σε άλλους συνθέτες της σύγχρονης εποχής.
Μάρκος Μαυρίδης
