Όπως και στις άλλες καθολικές χώρες που γιορτάζουν την τελευταία Πέμπτη πριν ξεκινήσει η περίοδος νηστείας η Πολωνία έχει τη δική της ημέρα Tłusty Czwartek. Είναι μια ιδιαίτερη γιορτή για την οποία φημίζεται η Πολωνία καθώς ξεχωρίζουν τα πεντανόστιμα γλυκίσματα της.
Τι είναι Tłusty Czwartek;
Tłusty Czwartek στα Πολωνικά ή αλλιώς ’Τσικνοπέμπτη’ είναι μια από τις πιο γνωστές γιορτές στη Πολωνία. Λαμβάνει μέρος τη τελευταία Πέμπτη πριν τη Σαρακοστή γνωστή επίσης ως zapusta (το τέλος του καρναβαλιού), επίσης τη μέρα αυτή ξεκινάει την τελευταία εβδομάδα του καρναβαλιού.
Δεδομένου ότι η ημερομηνία του Tłusty Czwartek εξαρτάται από την ημερομηνία του Πάσχα, αυτή η μέρα είναι κινητή γιορτή και μπορεί να πέσει μεταξύ 29 Ιανουαρίου ως 4 Μαρτίου.
Κατά την πολωνική παράδοση, Tłusty Czwartek είναι η μέρα κατά την οποία οι Πολωνοί καθολικοί πιστοί στα παλιότερα χρονιά καταναλώναν μεγάλες ποσότητες κρέατος, κρασιού καθώς και pączek που παρασκευάζονταν από ζύμη ψωμιού και γέμισή με μπέικον. Αυτή την μέρα ο καθένας επιτρεπόταν να φάει και να διασκεδάσει πριν από τις επερχόμενες 40 μέρες νηστείας διότι οι Καθολικοί πρέπει να κάνουν αποχή από το κρέας και το ποτό. Τα τελευταία χρόνια τα pączkι εξελίχθηκαν και με μια γλυκιά ζύμη.
Σήμερα το pączek είναι γεμισμένο με μαρμελάδα τριαντάφυλλου ή βατόμουρου. Τα μικρά pączkι μπορούν να έχουν γέμιση με σοκολάτα, μαρμελάδα βατόμουρου ή κρέμα όπως επίσης με γλάσο, ζάχαρη ή τα αμύγδαλα και μερικές φορές ακόμα και με ζαχαρωμένα φλούδα πορτοκαλιού.
Μια παλιά πολωνική παροιμία δηλώνει: “Εάν δεν φας τουλάχιστον ένα pączek την Tłusty Czwartek δεν θα είσαι τυχερός”.
Ένα άλλο αγαπημένο γλυκό του Tłusty Czwartek είναι τα faworki, επίσης γνωστά σε ορισμένες περιοχές με chruściki η chrustem και αναφέρονται ως φτερά αγγέλου. Έχουν σχήματα κορδέλας πασαλειμμένα με άχνη από πάνω.
Η συγκεκριμένη γιορτή έχει ιδιαίτερη σημασία για τους Πολωνούς, καθώς αποτελεί παράδοση που πηγάζει από το 16ο-17ο αιώνα και διατηρείτε μέχρι τώρα.
Το έθιμο:
Περίπου το 16ο αιώνα, το έθιμο της κατανάλωσης pączek στη γλυκιά έκδοση εμφανίστηκε στην Πολωνία. Εξακολουθούσαν να φαίνονται λίγο διαφορετικά από ότι ήταν σήμερα – παλιά τα pączek είχαν μέσα τους κρυμμένο ένα μικρό φιστίκι ή αμύγδαλο. Όποιος τύχαινε ένα τέτοιο pączek αποκτούσε τύχη για όλη την χρονιά.
Tłusty Czwartek w Małopolsce:
Tłusty Czwartek στη Małopolska γιορταζόταν στα παλιά χρονιά με ιδιαίτερο τρόπο, τότε και ονομαζόταν ’Combrowy Czwartek’ , ’Η Πεμπτη του Combra’ στα Ελληνικά. Σύμφωνα με το μύθο, το όνομα προέρχεται από το όνομα του τότε δημάρχου της Κρακοβίας Combra, που ζούσε τον 17ο αιώνα και ήταν κακός και σκληρός για τις γυναίκες που είχαν τους δικούς τους πάγκους και εμπορεύονταν στην αγορά της Κρακοβίας. Λεγότανε μάλιστα: “Ο Θεός είναι ψηλός και ο βασιλιάς είναι πολύ μακριά, ποιος μπορεί να μας σώσει από τον Combra”. Σε κάθε επέτειο του θανάτου του , οι πωλητές του δρόμου στην αγορά διοργάνωσαν διασκέδαση και χορό. Κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού, οι γυναίκες ανάγκαζαν τους άνδρες να χορέψουν ή να παραδίδουν τα ρούχα τους ως σε αντάλλαγμα για τη ζημιά που υπέστησαν από τον Combra .
Η γιορτή του Comber στην Κρακοβία οργανωνόταν μέχρι το 1846, μέχρι που οι αυστριακές αρχές απαγόρευσαν τον εορτασμό του.
Μάρκος Μαυρίδης
