Ένας μεσαιωνικός δίπτυχος πίνακας που έκλεψαν οι Γερμανοί Ναζί κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και βρέθηκε πρόσφατα στην Ισπανία, επέστρεψε στην αρχική του θέση σε μουσείο στη δυτική Πολωνία.
Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Πολιτισμού της Πολωνίας Πιότρ Γκλίνσκι δήλωσε στα μέσα ενημέρωσης ότι το δίπτυχο επιστρέφει μετά από πολλά χρόνια στο δικό τους σπίτι. Οι δίδυμοι πίνακες υπό την ονομασία Mater Dolorosa και Ecce Homo, αποτελούν δημιούργημα του Φλαμανδού ζωγράφου του 15ου αιώνα Dieric Bouts.
Το θρησκευτικό δίπτυχο ήταν μέρος μιας συλλογής τέχνης που συγκεντρώθηκε από την Izabella Czartoryski στο Κάστρο Gołuchów στη δυτική Πολωνία στα τέλη του 19ου αιώνα. Όταν η ναζιστική Γερμανία εισέβαλε στην Πολωνία το 1939, η Izabella Czartoryski μετέφερε μέρος της συλλογής της, συμπεριλαμβανομένων των πίνακες Bouts, στη Βαρσοβία. Λίγο αργότερα όμως, η πολωνική πρωτεύουσα έπεσε στα χέρια των Γερμανών Ναζί και το 1941, με αποτέλεσμα τα δίδυμα έργα τέχνης να κατασχεθούν από τις αρχές κατοχής.
Μετά την εξέγερση της Βαρσοβίας το 1944, οι Γερμανοί μετέφεραν κλεμμένη τέχνη, συμπεριλαμβανομένων των Mater Dolorosa και Ecce Homo, στην Αυστρία. Το πού βρισκόταν το δίπτυχο ήταν άγνωστο μέχρι το 2019, όταν αξιωματούχοι του υπουργείου Πολιτισμού της Πολωνίας επισκέφτηκαν τον ιστότοπο του Επαρχιακού Μουσείου στη βορειοδυτική ισπανική πόλη Ποντεβέδρα. Αφού διαπιστώθηκε η τοποθεσία των δίδυμων πινάκων, το πολωνικό υπουργείο Πολιτισμού ξεκίνησε διαδικασία αποκατάστασης και το δίπτυχο τελικά επέστρεψε στην Πολωνία τον Ιανουάριο του 2023.
Στην τελετή παράδοσης στο Κάστρο Gołuchów την Παρασκευή, ο Gliński σημείωσε ότι σύμφωνα με έρευνα της Πολωνικής κυβέρνησης οι απώλειες που υπέστη η χώρα στα χέρια της ναζιστικής Γερμανίας κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ανήλθαν συνολικά σε 6,22 τρισεκατομμύρια PLN (1,3 τρισεκατομμύρια ευρώ).
Με βάση τους αρμόδιους φορείς, τα τελευταία χρόνια οι Πολωνία έχει ανακτήσει πάνω από 600 έργα τέχνης σε όλο τον κόσμο, με 135 διαδικασίες αποκατάστασης να βρίσκονται ακόμα σε εξέλιξη σε 15 χώρες.
Μάρκος Μαυρίδης
